Dom z Niedźwiedzia
Blog,  Kujawsko-Pomorskie,  Polska

Olenderski Park Etnograficzny w Wielkiej Nieszawce

Olenderski Park Etnograficzny znajduje się niedaleko Torunia i już od dawna mieliśmy go na swojej liście miejsc do zobaczenia. Jest mniejszy niż się spodziewałam, ale nie zmienia to faktu, że bardzo mi się podobał i opowiadał ciekawą historię o dawnych mieszkańcach tych okolic.

Olenderski Park Etnograficzny. Okna
Okna

Olenderski Park Etnograficzny – komu jest poświęcony?

Olendrami nazywano początkowo osadników, którzy przybyli z terenów Niderlandów i Fryzji w XVI wieku. Byli wyznawcami protestanckiej grupy mennonitów, którzy opuścili swoje rodzinne strony z powodu prześladowań związanych z wyznawaną religią. Przyczyną tych prześladowań była między innymi odmowa służby wojskowej ze względów religijnych. Swobodę wyznania zapewniono im w Królestwie Polskim w zamian za zagospodarowanie nieużytków.

Osiedlano ich na terenach zalewowych, bo potrafili sobie poradzić z wodą jak mało kto. Budowali więc groble i kanały odwadniające, a na zagospodarowanych terenach zajmowali się rolnictwem i hodowlą zwierząt. Jak widzieliśmy w skansenie, Olendrzy lepiej radzili sobie uprawą roli, a ich chałupy były dużo bardziej okazałe niż naszych chłopów pańszczyźnianych.

Podstawą osadnictwa był przywilej olenderski, który określał prawa i obowiązki. Osadnicy mieli więc następujące prawa: wolność osobistą, okresową lub wieczystą dzierżawę gruntów, pełny samorząd w sprawach sądowych, szczególny charakter samorządu gminnego, zbiorową odpowiedzialność gminy za powinności wobec właściciela ziemskiego, prawo do sprzedaży i kupna gruntów.

Były też obowiązki, do których należało: płacenie czynszu, obowiązek budowy i konserwacji wałów i kanałów odwadniających, płacenie podatków państwowych, płacenie podatków na kościół katolicki.

Na terenach zamieszkiwanych przez osadników funkcjonowała też szkoła z własnym nauczycielem, co pozwoliło im zachować odrębność.

Olenderski Park Etnograficzny. Żuraw, a za nim cmentarz
Żuraw, a za nim cmentarz

Olenderski Park Etnograficzny – mennonici

To jeszcze należy Wam się wyjaśnienie kim byli mennonici. W Parku Etnograficznym dowiedzieliśmy się tego z opowieści Przewodniczki, a potem przeczytaliśmy na specjalnie przygotowanych tablicach. Z tych tablic korzystam przy pisaniu tekstu.

Mennonici to protestanci wywodzący się anabaptyzmu. Ich ideologiem był Menno Simmons, dawny ksiądz katolicki. W ich społeczności wszelkie decyzje podejmowano kolegialnie, a w kwestiach majątkowych i prawnych byli sobie równi. Główne zasady wiary mennonickiej to: chrzest młodzieży od lat 14, uznawanie tylko dwóch sakramentów: chrztu i eucharystii, Biblia jako jedynie źródło wiary, odrzucanie idei wojen, odmowa służby wojskowej, zakaz noszenia i używania broni, rozdział kościoła od państwa, wybór starszych gmin przez wiernych, możliwość wykluczenia grzeszników ze wspólnoty, zakaz przysięgania, negacja kary śmierci.

W życiu codziennym menonitów cechowała skromność. Nie pili alkoholu i nie palili tytoniu.

Charakterystyczne drewniaki
Charakterystyczne drewniaki

Olenderski Park Etnograficzny – dlaczego tu powstał?

Park Etnograficzny powstał w Nieszawce Wielkiej, bo było tu niegdyś duże skupisko mennonitów i osadnictwa holenderskiego. W jego skład wchodzi dawny cmentarz. Decyzja o ratowaniu cmentarza spowodowała, że Park Etnograficzny znalazł się właśnie w tym miejscu.

Skansen miał odzwierciedlać krajobraz nadwiślańskiej wsi z przełomu XIX i XX wieku. Sprowadzono z Doliny Dolnej Wisły trzy zagrody.

Widać, że zamożność gospodarzy była różna. Najbogatsza jest ostatnia ze zwiedzanych zagród. Wszystkie domy miały podobny układ, który pozwalał na walkę z powodzią. Otóż mieszkanie gospodarzy znajdowało się na parterze, za nim trochę niżej położone były pomieszczenia dla zwierząt.

Kiedy zbliżała się powódź, gospodarze przenosili wszystkie cenne przedmioty na strych, otwierali okna i drzwi na oścież i czekali aż woda przeleje się przez dom. Pomieszczenia zwierząt były na niższym poziomie, aby do części mieszkalnej nie przedostawały się nieczystości.

Olenderski park Etnograficzny, widok z cmentarz na jeden z domów
Widok z cmentarz na jeden z domów

Zwiedzanie

O historii skansenu oraz o mennonitach usłyszeliśmy i przeczytaliśmy w pierwszym budynku. Niegdyś znajdował się on w Gutowie i pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Wewnątrz podobał nam się piec kaflowy i szafa wnękowa. Tu też mieści się kasa biletowa i sklep z pamiątkami.

Prosto z tego pierwszego domu udaliśmy się na cmentarz. Był on używany od początku XIX wieku do 1945 roku. Menonici po wojnie uznawani byli za Niemców i musieli opuścić Polskę.

Poszliśmy do kolejnego budynku, dość okazałego, jak na fakt, że mieszkała w nim skromna rodzina zajmująca się rolnictwem i tkactwem. Zagrodę sprowadzono z Niedźwiedzia, pochodzi z końca XVIII wieku.

Zagroda z Kaniczek pochodzi z 1757 roku i jej mieszkańcy byli zamożni. Część mieszkalna jest drewniana, natomiast inwentarska murowana. W jednej z izb zachowała się tapeta pochodząca z 1910 roku. W obrębie tego gospodarstwa znajduje się jeszcze stodoła, trójkondygnacyjny spichlerz oraz dom dla pracowników rolnych.

Między domami są pola uprawne, dodaje to skansenowi uroku. Tuż za jego płotem widać wał przeciwpowodziowy, który chroni przed wylewami Wisły.

Dawny cmentarz mennonitów
Dawny cmentarz mennonitów
Olenderski Park Etnograficzny. Dom z Niedźwiedzia
Dom z Niedźwiedzia
Ten sam dom od strony części mieszkalnej
Ten sam dom od strony części mieszkalnej
Olenderski Park Etnograficzny. Krosna
Krosna
Izba mieszkalna w domu z Niedźwiedzia
Izba mieszkalna w domu z Niedźwiedzia
Olenderski Park Etnograficzna. Kuchnia w domu z Niedźwiedzia
Kuchnia w domu z Niedźwiedzia
Zagroda z Kaniczek
Zagroda z Kaniczek
Olenderski Park Etnograficzny. Dom bogatego gospodarza
Dom bogatego gospodarza
Salon, a w nim zachowana tapeta
Salon, a w nim zachowana tapeta, oryginalny fragment znajduje się w rogu
Dom z Kaniczek od frontu
Dom z Kaniczek od frontu

Skansen można zwiedzać: wtorek-czwartek 10-16; piątek-niedziela 10-18, poniedziałek nieczynny.

Bilet normalny kosztuje 12 zł (14 zł – aktualizacja 9.01.2023). Pozostałe informacje dotyczące cen biletów znajdziecie tu.

Warto było do Wielkiej Nieszawki przyjechać, bo dowiedzieliśmy się wielu interesujących rzeczy.

Jeżeli chcecie się zatrzymać w okolicy na dłużej, to proponuję nocleg w Toruniu. Przy okazji możecie zwiedzić to piękne miasto.

Jeśli

chcecie odwiedzić więcej miejsc w Kujawsko-Pomorskim, zerknijcie tu;

jesteście ciekawi, co u nas słychać, śledźcie nas na Facebooku i Instagramie.

lubicie zwiedzać Polskę, kupcie naszego ebooka, szczegóły znajdziecie w tym wpisie, a klikając na zdjęcie poniżej, przeniesiecie się do naszego sklepu.

Polska na dobry nastrój
Polska na dobry nastrój

Poniższy link jest afiliacyjny, będzie nam miło, gdy z niego skorzystacie.



Booking.com

Od wielu lat zwiedzam i wędruję po Polsce i świecie. Zawsze na własną rękę i na własny rachunek. Polska znajdowała i znajduje szczególne miejsce w moich podróżniczych planach. Mam także wielki sentyment do Hiszpanii, po prostu lubię ten kraj z jego wspaniała kulturą, zabytkami i krajobrazami. Odkąd pamiętam lubiłam poznawać nowe miejsca, zaglądać w tajemnicze zakamarki, podróżować. Ta pasja towarzyszyła mi także w życiu zawodowym, a zdarzyło się w nim wiele.Pisałam o polityce międzynarodowej, ale także o zwiedzaniu Polski i Europy. Dalekie podróże związane z pracą, wizyty w niezwykłych miejscach, takich jak Downing Street 10 czy Pałac Elizejski tylko rozbudziły mój i tak wielki apetyt na poznawanie świata. Po drodze udało mi się napisać przewodnik po Mazowszu, bo Polska zawsze była dla mnie fascynującym miejscem do odkrywania. Od 8 lat prowadzę stronę Podróżniczego Domu Kultury. Piszę, fotografuję i opowiadam w mediach społecznościowych. Pokazuję i opisuję tylko to, co sama widziałam. Patrzę na świat optymistycznie, ale i krytycznie. Nie potrafię żyć bez podróży.

Leave a Reply

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej.Akceptuję Prywatność i polityka cookies