Chmielnik, żydowska miejscowość, której już nie ma

W Pińczowie zobaczyliśmy kilka naprawdę interesujących miejsc, szczególne wrażenie zrobiła na nas renesansowa synagoga, wobec tego postanowiliśmy udać się do Chmielnika, aby zobaczyć znajdujące się w tamtejszej synagodze muzeum. Robi ono naprawdę duże wrażenie.

Chmielnik – historia Żydów

Początki obecności społeczności żydowskiej w Chmielniku sięgają połowy XVI wieku. W XVII wieku Krzysztof Gołuchowski wydał przywilej, na podstawie którego w Chmielniku zaczęli osiedlać się wygnani z Hiszpanii Żydzi sefardyjscy. W XVIII wieku wzniesiono synagogę. Żydzi zajęli domy i sklepy, należące kiedyś do wygnanych arian.

Żydzi chmielniccy zajmowali się przede wszystkim handlem zbożem, zwierzętami i drewnem. Pod koniec XVIII wieku w Chmielniku pojawili się chasydzi. W mieście osiedlił się jeden z synów cadyka Elimelecha z Leżajska, Eliezer Lipa Weissblum. Pierwszej połowa XIX wieku to czas dominacji w mieście zwolenników Menachema Mendla Morgenszterna z Kocka, który nawoływał do poparcia powstania listopadowego.

W XIX wieku Chmielnik nawiedzały pożary, nie zahamowały one jednak rozwoju miasta. Chmielnickie jarmarki należały do największych w całej guberni. Liczba żydowskich mieszkańców Chmielnika w 1938 roku wynosiła 6670 osób, we wrześniu 1939 roku było ich trochę mniej 5700-5900, ale potem napłynęli uchodźcy liczba Żydów w mieście wzrosła do 12 tysięcy. Podczas okupacji zabitych i wysiedlonych zostało 11500.

Po wojnie do Chmielnika wróciło kilka osób pochodzenia żydowskiego, ale szybko opuściły one miasto. Dziś w Chmielniku nie mieszka żadna osoba pochodzenia żydowskiego.

Muzeum w synagodze

Muzeum ma symbolizować dwa wątki: życie i zagładę. Wszystko, co związane jest z życiem żydowskiego miasteczka zostało przedstawione w synagodze. Na środku sali umieszczono szklaną bimę, a z boku znajdują się gabloty z przedmiotami. Jest też możliwość posłuchania muzyki lub opowieści o dramatycznych ludzkich losach. Te nagrania robią takie same wrażenie jak zgromadzone eksponaty. Muzeum jest multimedialne i można w nim spędzić mnóstwo czasu. Na piętrze odbywają się koncerty.

Druga część wystawy znajduje się na zewnątrz. Stoi tu sześcian, do którego można wejść jedynie przez wąskie szczeliny. Symbolizuje on zagładę chmielnickich Żydów. Wewnątrz na ścianach umieszczono nazwiska zamordowanych mieszkańców.

Warto było zobaczyć to muzeum i zadumać się nad losem mieszkańców.

Chmielnik – trochę refleksji na temat miasteczka

Sama miejscowość wcale nas nie zachwyciła. Sprawia wrażenie biednej. Nie dodaje jej uroku na wpół zburzony dom w samym centrum. W mieście było wyjątkowo spokojnie. Tylko w kościele dzieci przygotowywały się do I Komunii Świętej.

Muzeum jest czynne w sezonie letnim wtorek-niedziela 9.00-17.00, w sezonie zimowym 9.00-16.00.

Bilet normalny kosztuje 10 zł (15 zł – aktualizacja 30.08.2024). Szczegóły i inne informacje znajdziecie na stronie internetowej.

Jeśli

chcesz zobaczyć więcej miejsc w Świętokrzyskim, kup naszą książkę

chcesz śledzić na bieżąco naszą aktywność, obserwuj naszego Facebooka i Instagrama;

lubisz zwiedzać Polskę, kup nasz ebook, szczegóły znajdziesz w tym wpisie, a gdy klikniesz w obrazek poniżej, przeniesiesz się do naszego sklepu.

Link jest afiliacyjny, będzie nam miło, gdy z niego skorzystacie.

Spaliśmy w Solcu-Zdroju.