Józef Chełmoński romantyczny realista, wystawa w Muzeum Narodowym

Obrazy Chełmońskiego towarzyszą nam od dzieciństwa. Tęskne stepowe krajobrazy, romantyczne obrazy pól i łąk, portrety zwykłych ludzi i konie, konie… W warszawskim Muzeum Narodowym do 26 stycznia 2025 roku można oglądać przekrojową wystawę poświęconą twórczości artysty.

Józef Chełmoński – w poszukiwaniu zrozumienia

Urodził się w 1849 roku. Dzieciństwo spędził na mazowieckiej wsi. Malarstwa uczył się w Warszawie i Monachium. Ostatecznie po studiach wrócił do Warszawy i w 1874  roku zaczął tworzyć w pracowni w Hotelu Europejskim. Wśród osób wynajmujących to miejsce byli między innymi Adam Chmielowski (późniejszy Brat Albert, błogosławiony) i Stanisław Witkiewicz (znakomity artysta, twórca stylu zakopiańskiego i ojciec Witkacego). Sukces jednak nie przyszedł. Chełmoński postanowił więc szukać sukcesu w innym miejscu.

Paryż i Kuklówka

Dokąd mógł trafić artysta szukający sławy, zrozumienia i powodzenia? …Oczywiście do Paryża. Naszemu bohaterowi się udało. Jego malarstwo zyskało powodzenie. Było to uznanie artystyczne, ale i sukces finansowy. Obrazy wsi, stepy, ukraińskie klimaty, Chełmoński podróżował na wschód, były egzotyczne, ale i atrakcyjne dla publiczności. Jednak po kilkunastu latach artysta zdecydował się na powrót. Tęsknota za krajobrazami i miejscami Polski pokonała paryski świat. Kuklówka na Mazowszu stała się nowym domem malarza, tu mieszkał aż do śmierci w 1914 roku. Stąd podróżował na wschód, na Litwę, na ukraińskie stepy.

Józef Chełmoński – malarstwo

Twórczość artysty była próba pokazania, podpatrzenia zwykłej rzeczywistości. Wieś, step , łąka, karczmy, gospody i konie, te motywy powtarzają się właściwie we wszystkich jego obrazach. Widać to na takich obrazach jak choćby „Babie lato”, „Sanna”, czy liczne trójki i czwórki przedstawiające pędzące konie.

W prospekcie do wystawy można przeczytać, iż „dorobek twórczy artysty wyznacza początek drogi malarstwa polskiego do nowoczesności, do wyzwolenia z patriotycznych powinności (…) Jego dzieła (…) wyróżniające się wiernością wobec współczesnych realiów życia, nieupiększoną  w jej przypadkowej logice prawdą scenerii”. Czy rzeczywiście tak było? U Chełmońskiego faktycznie nie dominują sceny z walecznymi rycerzami czy żołnierzami, obrazy potęgi polskiej historii. Co więcej, są tu też wizerunki …rosyjskich żołnierzy. Ale, ale, przecież to malarstwo opiewa (o ile malarstwo może „opiewać”…) piękno i niezwykłość rodzinnej ziemi.

To trochę jak z muzyką, które niesie ze sobą tę nutę wyrażającą uczucia i tęsknotę do kraju. A jak jest z tym realizmem? Gdy maluje karczmy i sceny rodzajowe, czujemy, że jest obserwatorem, może nawet „fotografem” rzeczywistości. W innych obrazach świat wydaje się być nieco wyidealizowany. Jest często piękny, ale czy prawdziwy?

Józef Chełmoński – jak oglądać wystawę?

Na początek jedna uwaga. To naprawdę „bogata” ekspozycja. Zgromadzono tu wiele dzieł artysty. Warto czytać opisy, wprowadzenia umieszczone w kolejnych salach, acz przyznać trzeba, iż …nie do końca korespondują one z poszczególnymi częściami wystawy. Warto zwrócić uwagę na obrazy z końmi. Czy wszystkie są bardzo udane? Każdy musi wyrobić sobie własne zdanie.

Ciekawe są wiejskie sceny rodzajowe, wiele można znaleźć w nich interesujących szczegółów. Nieco zaskakują wizerunki rosyjskich żołnierzy. Naprawdę robią wrażenie pełne nostalgii obrazy pól i stepów. W ostatnim okresie twórczości Chełmoński malował dzieła o charakterze religijnym. Te obrazy także znajdziecie na wystawie.

Józef Chełmoński – czy warto odwiedzić wystawę?

Lubimy wystawy malarstwa, ale cóż, nie wszystkie warto oglądać. Tę naprawdę zobaczyć trzeba. Powodów jest kilka. Znajdziecie tu wiele pięknych obrazów, zobaczycie jak zmieniała się sztuka na przełomie XIX i XX wieku i wreszcie na obrazach Chełmońskiego zobaczycie świat, którego już nie ma, a jeszcze tak niedawno był blisko. Obrazów jest naprawdę dużo, więc na oglądanie wystawy zarezerwujcie sobie trochę czasu.

Informacje praktyczne

Muzeum Narodowe

wtorek- czwartek 10-18

piątek  – 10-20

sobota – niedziela 10-18

Bilet normalny – 40 złotych, ulgowy – 25 złotych

Jesteście ciekawi, co u nas słychać, obserwujcie nas na Facebooku i Instagramie

Lubicie zwiedzać niesamowite miejsca w Polsce, kupcie nasz ebook, informacje o nim znajdziecie w tym wpisie, a po kliknięciu w poniższe zdjęcie, przeniesiecie się do naszego sklepu internetowego.